เมื่อวันที่ 19 – 25 มิถุนายน พ.ศ. 2560 ตัวแทนจากกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมของไทยเยือนประเทศเยอรมนี และพบตัวแทนจากกระทรวงสิ่งแวดล้อมและป้องกันผู้บริโภคของเมืองบาวาเรียน พร้อมกับโครงการจัดการพื้นที่ลุ่มน้ำเชิงระบบนิเวศเพื่อป้องกันน้ำท่วมและภัยแล้ง (ECOSWat) เพื่อแลกเปลี่ยนองค์ความรู้ในเรื่องการจัดการความเสี่ยงของน้ำท่วมโดยใช้มาตรการ EbA ซึ่งส่งผลให้เกิดข้อตกลงในการทำงานร่วมกันระหว่างสองประเทศที่จะเกิดขึ้นในอนาคต
ในการเดินทางครั้งนี้ นำโดย นายพงศ์บุณย์ ปองทอง รองปลัดกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ร่วมกับตัวแทนจากกรมทรัพยากรน้ำและเจ้าหน้าที่จากโครงการ GIZ-ECOSWat คณะเดินทางได้เข้าเยี่ยมชมการดำเนินโครงการตามมาตรกรการปรับตัวโดยอาศัยระบบนิเวศ อันประกอบด้วย (1) โครงการฟื้นฟูลำน้ำ Isar ที่ตั้งอยู่ในนครมิวนิค (2) โครงการฟื้นฟูลำน้ำ Danube และ (3) โครงการอนุรักษ์ธรรมชาติรักษาภูมิทัศน์และการพัฒนาพื้นที่ราบน้ำท่วมถึงแม่น้ำ Rhine ณ เมือง Rastatt
โครงการฟื้นฟูลำน้ำ Isar เป็นตัวอย่างในการฟื้นฟูลำน้ำในเมืองอย่างดีเยี่ยม ผลประโยชน์ที่ได้จากการฟื้นฟูลำน้ำนี้ นอกจากประโยชน์โดยตรงในเรื่องการป้องกันน้ำท่วมเมืองแล้ว ยังมีผลประโยชน์ร่วมอื่น ๆ อีกมากมาย อาทิ การเพิ่มขึ้นของความหลากหลายทางชีวิภาพในพื้นที่ และยังสามารถพัฒนาให้กลายเป็นแหล่งท่องเที่ยวอีกด้วย
โครงการ Integrated Danube Program (IDP) ก่อตั้งขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2535 โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อปรับปรุงระบบป้องกันน้ำท่วมภายในพื้นที่ลุ่มน้ำ Danube สหพันธรัฐ Baden-Wurttemberg ได้ดำเนินมาตรการ EbA ในหลายพื้นที่ ที่ราบน้ำท่วมถึงความยาวเกือบ 4 กิโลเมตร ได้รับการฟื้นฟู และมีส่วนช่วยในการปรับปรุงระบบป้องกันน้ำท่วม อีกทั้งยังช่วยป้องกันการสูญพันธุ์ของสัตว์หายากอันมีเป็นประโยชน์ในเรื่องความหลากหลายทางชีวภาพอีกด้วย ซึ่งมีความใกล้เคียงกับพื้นที่โครงการ A life Science Project ที่เมือง Rastatt ที่ผลสัมฤทธิ์ของโครงการมิเพียงแค่มีส่วนช่วยในการป้องกันน้ำท่วมเท่านั้น เพราะการฟื้นฟูพื้นที่ชุ่มน้ำและพื้นที่ราบน้ำท่วมถึงในพื้นที่ยังมีส่วนในการช่วยอนุรักษ์ไม่ให้สัตว์หายากบางชนิดสูญพันธุ์จากพื้นที่อีกด้วย
กรมทรัพยากรน้ำภายใต้กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมเป็นหน่วยงานหลักที่ทำงานร่วมกับ โครงการฯ และกำลังดำเนินแผนมาตรการปรับตัวโดยอาศัยระบบนิเวศในพื้นที่ 3 ลุ่มน้ำนำร่อง ได้แก่ ห้วยสายบาตร จังหวัดขอนแก่น คลองท่าดี จังหวัดนครศรีธรรมราช และลุ่มภาชี จังหวัดราชบุรี มาตรการปรับตัวโดยอาศัยระบบนิเวศที่นำมาใช้กับพื้นที่นำร่องทั้ง 3 แห่งนี้จะช่วยป้องกันการเกิดน้ำท่วมและภาวะขาดแคลนน้ำ
“รู้สึกประทับใจเมื่อเห็นการรักษาสิ่งแวดล้อมของคนเยอรมัน แม่น้ำใสสะอาดแม้ว่าจะไหลผ่านตัวเมือง ส่วนตัวคิดว่า ความท้าทายในดำเนินมาตรการ EbA ในประเทศไทยคือ การสร้างความร่วมมือระหว่างหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง อีกทั้งรูปแบบการใช้ประโยชน์ที่ดินในประเทศไทยก็อาจเป็นอุปสรรคที่สำคัญในการที่จะดำเนินการตามมาตรการ EbA อีกด้วย” – คุณอุกฤษฏ์ ยลธรรม์ธรรม, นักวิเทศน์สัมพันธ์ปฏิบัติการ สำนักประสานความร่วมมือระหว่างประเทศ กรมทรัพยากรน้ำ
“สิ่งที่ผมได้เรียนรู้จากการเดินทางครั้งนี้ คือ ความเข้าใจที่เพิ่มขึ้น รวมถึงความเชื่อมั่นในมาตรการ EbA ว่าเป็นหนึ่งวิธีการในการจัดการบริหารจัดการน้ำอย่างยั่งยืน ซึ่งมีความสอดคล้องกับแนวพระราชดำรัสเรื่องเศรษฐกิจพอเพียง ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว โดยมีหลักการในการสร้างความเข้มแข็งให้กับตนเองเพื่อรักษาสมดุลของการใช้ชีวิตโดยไม่เบียดเบียนธรรมชาติ หากต้องการสนับสนุนให้มีการดำเนินมาตรการ EbA กุญแจแห่งความสำเร็จคือการสร้างความร่วมมือระหว่างหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง” – คุณนิรุติ คูณผล ผู้อำนวยการ สำนักประสานความร่วมมือระหว่างประเทศ กรมทรัพยากรน้ำ
Ecosystem based Adaptation (EbA) คือ การใช้ความหลากหลายทางชีวภาพและบริการของระบบนิเวศเป็นส่วนหนึ่งของกลยุทธ์ในการปรับตัวเพื่อช่วยให้มนุษย์สามารถปรับตัวกับผลกระทบที่เกิดขึ้นจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ (CBD, 2009) โดยในภาคส่วนการจัดการน้ำ มาตรการ EbA เล่น การพัฒนาพื้นที่ชุ่มน้ำ พื้นที่ราบน้ำท่วมถึง และการฟื้นฟูลำน้ำ ได้ถูกนำมาปรับใช้เป็นวงกว้างในยุโรป